Школьный музей

ЭКСКУРСІЙНЫ МАРШРУТ

“ЗОРНЫ ПАХОД ПА МЕСЦАХ БАЯВОЙ СЛАВЫ”

 Аўтары: творчая група навучэнцаў дзяржаўнай установы адукацыі “Вучэбна-педагагічны комплекс Пасецкі дзіцячы сад – сярэдняя школа”

Кіраўнік: Давыдава Зоя Валянцінаўна, намеснік дырэктара па асноўнай дзейнасці

 

Мэта экскурсіі: садзейнічаць абуджэнню цікавасці да гістарычнай спадчыны малой радзімы, выхаванню нацыянальнай самасвядомасці, грамадзянскасці і патрыятызму, павагі да беларускай гісторыі.

Задачы экскурсіі:

         пазнаёміць удзельнікаў экскурсіі з гістарычнымі помнікамі, прысвечанымі Вялікай Айчыннай вайне;

         фарміраваць каштоўнасныя арыенціры, гонар і павагу за гістарычнае мінулае беларускага народа;

         прыцягнуць увагу да гісторыі і выклікаць цікавасць да яе вывучэння;

выхоўваць беражлівыя адносіны да аб’ектаў гісторыі;

         папулярызаваць дзейнасць школьнага Музея баявой Славы.

         Тып экскурсіі: тэматычная (гісторыка-краязнаўчая).

Від экскурсіі: пешаходна-аўтобусная

Працягласць экскурсіі: 5 гадзін.

Працягласць маршруту: 66 км.

Змест экскурсіі: экскурсія знаёміць з гістарычнымі помнікамі і мясцінамі Пасецкага сельскага Савета Старадарожскага раёна Мінскай вобласці, якія звязаны з падзеямі Вялікай Айчыннай вайны; з падзеямі ваеннай гісторыі, што адбываліся на тэрыторыі Пасецкага сельскага Савета.

Маршрут экскурсіі: г. Старыя Дарогі – в. Рубежы – Мемарыяльны комплекс у гонар воінаў 121-ай стралковай дывізіі – аг. Сінягова – в. Гасціно – в. Рухава – аг. Пасека – в. Рубежы – г. Старыя Дарогі.

Уступ да экскурсіі: уступ да экскурсіі даваць пасля пасадкі групы ў аўтобус.

У арганізацыйнай частцы пасля знаёмства з групай назваць сваё прозвішча, імя, імя па бацьку; агаварыць неабходныя арганізацыйныя пытанні; нагадаць правілы паводзін ў аўтобусе, на прыпынках, пры ўваходзе ў аўтобус, выхадзе з яго, правілах бяспекі ў час экскурсіі; даць кароткае паведамленне аб тэме экскурсіі, згадаць 2-3 найбольш цікавыя аб’екты, не даючы іх падробную характарыстыку; назваць месца пачатку экскурсіі.

Час працягласці экскурсіі ўключае час паказу аб’ектаў і аповед пра іх, час лагічнага пераходу, пераезду аўтобуса (або пераходу группы) да наступнага аб’екта.

Маршрут разлічаны на шырокую мэтавую аўдыторыю: дзяцей, моладзь, дарослых.

 

ТЭХНАЛАГІЧНАЯ КАРТА МАРШРУТУ ЭКСКУРСІІ

“ЗОРНЫ ПАХОД ПА МЕСЦАХ БАЯВОЙ СЛАВЫ” 

Маршрут экскурсіі

Месца прыпынкаў

Аб’ект паказу

Час/

хвіл.

Асноўны змест экскурсіі. Пералік падтэмаў і пытанняў

Арганізацыйныя указанні

Метадычныя ўказанні

Пачатак экскурсіі

 

 

5

Уводзіны да тэмы экскурсіі

Інфармацыйны ўступ

Уводзіны да тэмы. Усталяваць эмацыянальна-псіхалагічны кантакт з групай. Уступ да экскурсіі зрабіць яркім і вобразным. Агучыць тэму экскурсіі, яе маршрут і працягласць, месца і  час заканчэння.

Дадаткова можна выкарыстаць верш мясцовага паэта А.Усені “Насілкі”.

г. Старыя Дарогі – в. Рубежы

Без прыпынку

 

20

Пасецкі сельскі Савет сёння.

Вёска Шушараўка.

Старадарожчына ў час Вялікай Айчыннай вайны.

Гістарычная даведка аб стратах, колькасці помнікаў і абеліскаў на тэрыторыі Старадарожскага раёна.

Пасецкі сельскі Савет ў час Вялікай Айчыннай вайны.

Расказ вядзецца падчас экскурсіі

Даць даведачную інфармацыю аб населеных пунктах Пасецкага сельскага Савета (іх колькасць, колькасць двароў і насельніцтва, найбольш значныя аб’екты).

Інфармацыя пра вёску Шушараўка: мінулае і сучаснае.

Даць кароткую даведку аб стратах на Старадарожчыне ў гады Вялікай Айчыннай вайны, колькасці помнікаў і абеліскаў на тэрыторыі Старадарожскага раёна.

Даць кароткую даведку аб стратах на тэрыторыі Пасецкага сельскага Савета ў час Вялікай Айчыннай вайны, колькасці помнікаў і абеліскаў.

Колькасць і складанасць матэрыялу вар’іраваць адносна ўдзельнікаў.

в. Рубежы

Прыпынак ля мясцовых могілак

Брацкая магіла савецкіх воінаў

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да помніка

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Магіла партызан Санкевіча А.Я. і Санкевіча І.С. (помнік)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

в. Рубежы - Мемарыяльны комплекс у гонар воінаў 121-ай стралковай дывізіі

Без прыпынку

 

30

З гісторыі населенага пункта в.Рубежы. Легенда “Рубежы”.

Ідэя і гісторыя стварэння Мемарыяльнага комплексу

Расказ вядзецца пад час экскурсіі

Пры выездзе з в.Рубежы звярнуць увагу на указальнік дарогі на Мемарыяльны комплекс, які ўяўляе сабой помнік у выглядзе зоркі.

Расказаць пра вёску Рубежы. Зачытаць легенду “Рубежы”.

Даць кароткую інфармацыю аб гісторыі ўзнікнення Мемарыяльнага комплексу.

Мемарыяльны комплекс у гонар воінаў 121-ай стралковай дывізіі

Прыпынак

Штабная зямлянка, часавы са станкавым кулямётам “Максім”, лясны калодзеж з пітной вадой, гармата, скульптурная кампазіцыя жанчыны з падлеткам, абеліск

30

Апісанне аб’ектаў Мемарыяльнага комплексу

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да аб’ектаў комплексу

Расказаць пра дзейнасць воінаў дывізіі.

Гістарычныя падзеі распавядаць у храналагічным парадку.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы лакалізацыі, зрокавай рэканструкцыі, апісання, расказу.

Пажадана даць час для самастойнага агляду і фатаграфавання.

Мемарыяльны комплекс у гонар воінаў 121-й стралковай дывізіі – аг.Сінягова

 

Без прыпынку

 

20

З гісторыі населенага пункта в.Сінягова

Расказ вядзецца пад час экскурсіі

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыём расказу.

аг. Сінягова

Прыпынак ля мясцовых могілак

Брацкая магіла савецкіх воінаў (абеліск)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да помнікаў

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Брацкая магіла савецкіх воінаў (стэла)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Брацкая магіла партызан (абеліск, надмагільная пліта і мемарыяльныя дошкі на абеліску)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан (абеліск і надмагільныя пліты)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Звярнуць увагу на тое, што аб’ект з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю Рэспублікі Беларусь.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Магіла Петрушэні Івана Сцяпанавіча

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказа

Прыпынак

Помнік савецкім воінам і землякам (земляны курган)

10

Гістарычныя звесткі пра помнік

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да помніка

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

аг. Сінягова- в. Гасціно

Без прыпынку

 

10

З гісторыі населенага пункта  в. Гасціно. Мінулае і сучаснае.

Расказ вядзецца падчас экскурсіі

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыём расказу.

в. Гасціно

Прыпынак ля мясцовых могілак

Брацкая магіла савецкіх воінаў (абеліск)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да помнікаў

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Брацкая магіла партызан і ахвяр фашызму (абеліск і пліта)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Магіла Мікіты Шэшкі – Гасцінскага дзеда Талаша (помнік)

10

Расказ пра дзеда Талаша

Можна выбраць найбольш цікавыя звесткі з біяграфіі героя, выкарыстаць фотаздымкі.

Засяродзіць увагу на подзвігу дзеда Талаша.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

в. Гасціно – в. Рухава

Без прыпынку

 

25

З гісторыі населенага пункта в.Рухава. Мінулае і сучаснае

Расказ вядзецца пад час экскурсіі

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыём расказу.

в. Рухава

Прыпынак ля мясцовых могілак

Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан (абеліск)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да помнікаў

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Магіла камсамолкі Русаковіч Марыі (абеліск)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Засяродзіць увагу на подзвігу Русаковіч Марыі.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Магіла Русаковіча Аляксандра Данілавіча, воіна-інтэрнацыяналіста

5

Расказ аб Русаковічу А.Д.

Гістарычныя звесткі пра помнік

Засяродзіць увагу на подзвігу Русаковіча А.Д.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Прыпынак каля магазіна

Помнік у гонар 5-га партызанскага атрада імя С.М.Будзённага (помнік)

5

Гістарычныя звесткі пра помнік

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да помніка

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

в. Рухава – аг. Пасека

Без прыпынку

 

10

З гісторыі населенага пункта аг.Пасека. Мінулае і сучаснае

Расказ вядзецца падчас экскурсіі

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыём расказу.

аг. Пасека

Прыпынак ля будынка сельскага Савета

Мемарыяльная дошка на будынку Пасецкага сельскага Савета

5

Звесткі аб інфармацыі, змешчанай на дошцы

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да будынка

Рэкамендуецца прачытаць інфармацыю на дошцы.

Кароткая гістарычная даведка пра дзейнасць воінаў 100-ай партызанскай брыгады імя С.М.Кірава.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы паказу, расказу.

Прыпынак ля мясцовых могілак

Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан (абеліск)

5

Гістарычныя звесткі пра помнікі

Група выходзіць з аўтобуса, падыходзіць да помнікаў

Звярнуць увагу на тое, што аб’ект з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю Рэспублікі Беларусь.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Магіла Украінскага І.К., героя грамадзянскай вайны (помнік)

 

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Магіла Нікіціна-Лапіцкага Івана Дзям’янавіча, героя грамадзянскай вайны (стэла)

5

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы апісання, расказу.

Прыпынак ля Цэнтра вольнага часу і адпачынку

Школьны Музей баявой Славы

15

Аглядная экскурсія. Экскурсію праводзяць навучэнцы ўстановы адукацыі

Група выходзіць з аўтобуса, уваходзіць у будынак

Задача экскурсавода – падрыхтаваць групу да агляду экспазіцыі.

Рэкамендуецца выкарыстоўваць прыёмы экскурсійнай даведкі.

аг. Пасека – г. Старыя Дарогі

Без прыпынку

 

25

Заключнае слова аб гістарычнай ролі помнікаў Вялікай Айчыннай вайны ў выхаванні падрастаючага пакалення.

 

Падвесці вынікі экскурсіі, адказаць на пытанні группы, падзякаваць за ўвагу.

 

 

Фота 1. Брацкая магіла савецкіх воінаў, Магіла Санкевіча А.Я. і Санкевіча І.С., в. Рубежы

 

Фота 6. Магіла Мікіты Шэшкі – Сінягоўскага дзеда Талаша, аг. Гасціно

 

Фота 2. Мемарыяльны комплекс у гонар воінаў 121-ай стралковай дывізіі

 

Фота 7. Магіла камсамолкі Русаковіч Марыі, в. Рухава

 

Фота 3. Помнік савецкім воінам і землякам, аг. Сінягова

 

Фота 8. Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан, аг. Пасека

 

Фота 4. Брацкая магіла савецкіх воінаў, аг. Сінягова

 

Фота 9. Магіла Украінскага І.К., аг. Пасека

 

ЗМЕСТ ЭКСКУРСІЙНАГА МАРШРУТУ

“ЗОРНЫ ПАХОД ПА МЕСЦАХ БАЯВОЙ СЛАВЫ”

 Дзень добры, паважаныя сябры! Вітаю вас і запрпшаю на экскурсію“Зорны паход па месцах баявой Славы” па тэрыторыі Пасецкага сельскага Савета. Наша экскурсія праходзіць па наступным маршруце: г. Старыя Дарогі – в. Рубежы – Мемарыяльны комплекс у гонар воінаў 121-ай стралковай дывізіі – аг. Сінягова – в. Гасціно – в. Рухава – аг. Пасека – г. Старыя Дарогі. Яго працягласць складае 66 кіламетраў. Працягласць экскурсіі па часе – 5 гадзін.

У склад Пасецкага сельскага Савета ўваходзіць 6 вёсак. Сельскі Савет па стану на 2 студзеня 2019 года налічвае 349 гаспадарак, пражывае тут 777 чалавек: 114 – непаўналетніх, 433 - працаздольных, 230 - састарэлых.

Мы наведаем 5 вёсак, акрамя самай маленькай вёскі Шушараўка, у якой на дадзены час пражывае толькі 1 састарэлы чалавек. Гэты населены пункт вядомы з 1897 года як урочышча Шушараўка Асавецкай воласці Бабруйскага павета пры паштовым тракце Слуцк – Бабруйск, які меў 15 жыхароў, 3 двары, дзягцярны завод. У гады Вялікай Айчыннай вайны вёска цалкам спалена фашыстамі, адноўлена пасля вайны.

Падрабязней пра астатнія вёскі Пасецкага сельскага Савета вы даведаецеся падчас экскурсіі.

Дадаткова можна выкарыстаць верш мясцовага паэта А.Усені “Насілкі”. У музеі Вялікай Айчыннай вайны ў Мінску ёсць насілкі, на якіх фашысты выносілі попел спаленых савецкіх людзей для ўгнаення зямлі.

Цішыня спружынай напятай

Па ўстрывожаных скронях біла.

Фотакарткі, зброя… І раптам

Ля сцяны я ўбачыў насілкі.

Так, насілкі. І подпіс гэты.

Я рукою да іх дакрануўся –

І рука анямела раптам,

Быццам хтось электрычным токам

Паласнуў па гарачых жылах.

Я адкінуў руку, падняўся,

І адразу прыйшла здагадка:

То ж агонь спапялёных сэрцаў!

А навокал кружылі цені,

Уставалі з насілак цені,

А за страшным калючым дротам

Іх скрыпучыя чуў я стогны!

Як крыві барвовыя згусткі,

На насілках – засохлы попел…

Бачыў я: на палях знямелых

Не жыты – прарасталі рукі…

А ў казарме забойцы елі

Чорны хлеб,

Чорны хлеб.

Звычайны…

На зубах хрупацелі вочы,

Прагны рот апякалі сэрцы…

Выбягаю – і да люстэрка:

Ну хаця б не ссівелі скроні!..

 

Вялікая Айчынная вайна прыйшла на старадарожскую зямлю на шосты дзень пасля яе пачатку. 28 чэрвеня 1941 года раён быў акупіраваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі, але яшчэ некалькі дзён тут працягваліся абарончыя баі савецкіх пяхотных часцей.

З першых дзён вайны на тэрыторыі раёна дзейнічала падполле.

У кастрычніку 1941 года быў створаны Старадарожскі раённы падпольны райкам камсамола (першы сакратар А.М. Тарасаў); у сакавіку 1943 года – падпольны райкам партыі (першы сакратар Г.І. Траскуноў). Дзейнічалі партызанскія брыгады, асобныя партызанскія атрады, выдавалася партызанская газета “За Савецкую Радзіму”.

За гады фашысцкай акупацыі былі расстрэлены, павешаны, спалены жывымі больш як 6000 старадаражан. На 1 студзеня 1945 года з 42140 чалавек даваеннага насельніцтва раёна засталося 35 741. На франтах Вялікай Айчыннай вайны, у партызанскіх атрадах змагалася каля 5 000 ураджэнцаў раёна. 28 чэрвеня 1944 года Старадарожскі раён быў вызвалены.

Старадарожскую зямлю вызвалілі воіны, родны дом якіх знаходзіўся далёка ад Беларусі. Адны назаўсёды засталіся тут у брацкіх магілах, другія працягвалі біць гітлераўцаў. Усе яны засталіся ў памяці жыхароў Старадарожчыны, якія па сённяшні дзень удзячны ім за воінскі подзвіг.

На тэрыторыі Старадарожскага раёна 95 помнікаў і абеліскаў, устаноўленых у памяць загінуўшых за Радзіму. Сотні жыхароў узнагароджаны ордэнамі і медалямі СССР.

 

У Вялікую Айчынную вайну 1941-1945 гадоў на тэрыторыі Пасецкага сельскага Савета ад рук нямецка-фашысцкіх захопнікаў загінула 136 мірных жыхароў, 34 партызаны, 5 падпольшчыкаў, 3 чалавекі на катаржных работах у Германіі, не вярнулася з фронту 207 чалавек. Тут знаходзіцца 17 помнікаў і абеліскаў, устаноўленых у памяць загінуўшых за Радзіму.

Зараз мы наведаем помнікі, якія знаходзяцца на мясцовых могілках вёскі Рубежы.

ВЁСКА РУБЕЖЫ ( прыпынак - мясцовыя могілкі)

  1. Брацкая магіла савецкіх воінаў – пахаваны 4 воіны, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Сярод пахаваных – воіны 9-й гвардзейскай кавалерыйскай дывізіі конна-механізаванай групы 1-га Беларускага фронту, што загінулі ў чэрвені 1944 года пры вызваленні раёна ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Імёны іх невядомы. У 1959 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск, рэканструяваны ў 1979 годзе, устаноўлена стэла.
  2. Магіла Санкевіча Архіпа Якаўлевіча, камандзіра роты, і Санкевіча Івана Сцяпанавіча, партызана, - загінулі ў барацьбе з нямецка-фашысцкімі захопнікамі ў 1943 годзе. Перазахаваныя на могілкі ў 1974 годзе. У гэтым жа годзе на магіле ўстаноўлены помнік.

Прашу звярнуць увагу на ўказальнік дарогі на Мемарыяльны комплекс. Ён ўяўляе сабой помнік у выглядзе зоркі з надпісам “До Мемориала в честь 121-ой стрелковой дивизии 7 км”. Працягваем шлях згодна дарожнага ўказальніка па лясной дарозе.

Падчас пераезду падаецца інфармацыя З ГІСТОРЫІ НАСЕЛЕНАГА ПУНКТА В.РУБЕЖЫ. Мінулае і сучаснасць”

Населены пункт Рубежы – назва-тэрмін: пасяленне каля рубяжа, мяжы, засечкі – мяжы валодання. Вядома з XIX стагоддзя. У 2-й палове XIX стагоддзя вёска Бабруйскага павета. У гады Вялікай Айчыннай вайны вёска цалкам спалена, адноўлена пасля вайны.

Вёска Рубежы сёння - 26 гаспадарак, пражывае 42 чалавекі: 2 – непаўналетніх, 20 - працаздольных, 20 - састарэлых. У вёсцы ёсць крама (будынак), але не працуе.

У кнізе “Памяць” ёсць легенда пад назвай “Рубежы”, падрыхтаваная Анатолем Валахановічам, членам Саюза журналістаў Беларусі, адным са складальнікаў вышэй названай кнігі. Паслухайце легенду, калі ласка:

“Пра мінулыя гады і розныя ваенныя сутычкі з ворагамі расказвалі дзяды, а ім у свой час апавядалі іх дзяды і прадзеды. Тут, у гэтых мясцінах, і татары былі, і шведы,і палякі, і французы, і тут усіх іх і пабілі.

Тут, недалёка ад вёскі Рубежы, быў рубеж татар. Прыйшлі з Крыма і зваліся яны крымскія ці акерманскія татары і сталі супраць нашага войска.

А раней была такая завядзёнка: найперш спрабавалі свае сілы князі ці ваяры-асілкі, а за імі ўжо змагаліся войскі – ішлі сцяна на сцяну.

Выйшлі на чыстае поле крымскія татары і беларусы, біліся яны спачатку конныя, потым спешыліся, хто ж каго пераможа. Наступіў вечар. Ніхто нікога не перамог. Адпачыўшы, на другі дзень, зноў сышліся татары і беларусы ў бойцы. І зноў ніхто нікога не перамог.

Так і прастаялі войскі сем дзён, пакуль не знайшоўся такі дужы малады ваяр, які, злаўчыўшыся, схапіў татарына, падняў яго ў паветра і так бразнуў аб зямлю, што той нават і не заенчыў, так хутка сканаў.

А за маладым ваяром дружна і рашуча пайшло беларускае войска на татараў. І пабілі татараў многа, і паразганялі, і ў палон пабралі. Вось ад таго і вёска завецца Рубежы, што доўга на гэтым рубяжы войскі стаялі. Расказваюць, што ў наваколлі захавалася шмат курганоў і ляжаць у іх тыя, хто прыйшоў нашу зямлю заваяваць.”

Падчас пераезду падаецца гістарычная звестка аб гісторыі ўзнікнення Мемарыяльнага комплексу ў гонар воінаў 121-ай стралковай дывізіі.

У 1973 годзе вучні Сінягоўскай школы ў час правядзення ваенна-спартыўнай гульні “Зарница” знайшлі ў лесе ва ўрочышчы “Гасцінскі Брод” астанкі чалавека. Разам з астанкамі была знойдзена гільзу з запіскай. У 1941 годзе ў гільзы салдаты ўкладвалі паперкі з запісам свайго прозвішча і імя. Гільза заўсёды была пры салдаце. Паперка, знойдзеная школьнікамі, была такая спарахнелая ад дажджу і снегу, што запіс нельга было самастойна прачытаць. Паперка была накіравана ў Цэнтральны ваенны архіў горада Падольска. Прыйшоў адказ, што гільза належала воіну 121-ай стралковай дывізіі Андрэю Фамічу Сомаву, ураджэнцу Віцебскай вобласці. Такім чынам, школьнікі зацікавіліся гісторыяй 121-ай стралковай дывізіі. Яны арганізавалі перапіску з ваенным архівам, а пасля знайшлі ўдзельнікаў ваенных дзеянняў 121-й стралковай дывізіі з 6 па 12 жніўня 1941 года.

Паступова зарадзілася ідэя стварэння мемарыялу на месцы баёў. Па ініцыятыве камсамольскай арганізацыі, райсельгастэхнікі і калгаса “Камуніст” сталі збіраць сродкі на ўсталяванне памятнага знака і зямлянкі. Вялікую ролю сыграў былы старшыня калгаса Уладзімір Андрэевіч Петрушэня.

У 1975 годзе на месцы размяшчэння штаба 121-ай стралковай дывізіі быў устаноўлены трохгранны абеліск, які стаў сімвалам непакорнасці савецкіх салдат.

У 1978 годзе, напярэдадні 34-й гадавіны вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, адбылося ўрачыстае адкрыццё комплексу.

На месцы Мемарыяльнага комплексу ў гонар воінаў 121-ай стралковай дывізіі падаецца наступная інфармацыя:

У жніўні 1941 года ў час жорсткіх баёў з нямецка-фашысцкімі захопнікамі войскі 121-ай стралковай дывізіі трапілі ў акружэнне. 6 жніўня дывізія прарвалася цераз шашу Бабруйск-Слуцк і выйшла ў раён станцыі Вярхуціна, але сустрэлася тут з намнога большымі сіламі праціўніка і вымушана была адысці ў сінягоўскія лясы. На працягу 6 дзён савецкія воіны атакавалі ворага, наносячы яму значныя страты. 12 жніўня 1941 года выйшлі з акружэння.

У 1978 годзе на месцы базіравання штаба 121-ай стралковай дывізіі створаны Мемарыяльны комплекс. Комплекс уключае наступныя аб’екты: штабную зямлянку і часавога са станкавым кулямётам “Максім”, лясны калодзеж з пітной вадой, гармату. Ідэйна-мастацкім акцэнтам комплексу з’яўляецца скульптурная кампазіцыя: жанчына з падлеткам (скульптар Б.Дрозд, мастак-металіст А.Ф. Барута, медзь, выкалатка, вышыны 4 м і 2,6 м), якая сімвалізуе яднанне арміі і народа. Адкрывае Мемарыял устаноўленая побач з дарогай скульптурная група: жанчына асцярожна нясе збан з малаком, падлетак прыціскае да грудзей бохан хлеба. На абеліску і 2-х мемарыяльных знаках дошкі з надпісам пра падзеі, што адбыліся ў жніўні 1941 года.

Я прапаную вам час для самастойнага агляду комплексу і фатаграфавання.

Падчас пераезду з Мемарыяльнага комплексу да вясковых могілак вёскі Сінягова падаецца інфармацыя З ГІСТОРЫІ НАСЕЛЕНАГА ПУНКТА В.СІНЯГОВА. Мінулае і сучаснасць.”

Вёска Сінягова – назва ўтворана ад асновы слоў “сінь”, “сінец” – выхады з зямлі закісаў жалеза на забалочаным лузе, а таксама зараснікі сінелы, сінюхі. Вядомая з XIX стагоддзя як вёска маёнтка Вярхуціна Бабруйскага павета, належала Вітгенштэйну. У гады Вялікай Айчыннай вайны вёска амаль цалкам спалена фашыстамі, адноўлена пасля вайны.

Аграгарадок Сінягова сёння - 115 гаспадарак, пражывае 299 чалавек, 68 – непаўналетніх, 167 - працаздольных, 64 - састарэлых. У вёсцы ёсць базавая школа (закрыта), клуб, у якім знаходзіцца бібліятэка, ФАП, лазня, дзіцячы сад, крама, царква “Крылья Веры”.

Мы прыбылі на мясцовыя могілкі аграгарадка Сінягова. Працягнем нашу экскурсію. Зараз будзем знаёміцца з помнікамі.

АГРАГАРАДОК СІНЯГОВА (мясцовыя могілкі)

1.Брацкая магіла савецкіх воінаў – пахаваны 20 воінаў 121-й стралковай дывізіі, якія загінулі 6-12 жніўня 1941 года ў баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Сярод пахаваных – А.С.Сомаў, астанкі якога былі перанесены з лесу ў 1976 годзе. У 1971 годзе ўстаноўлены помнік воінам; помнік А.Сомаву ўстаноўлены ў 1976 годзе пры перазахаванні.

  1. Брацкая магіла савецкіх воінаў – пахаваны 3 воіны 121-й стралковай дывізіі, якія загінулі ў жніўні 1941 года ў баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Імёны невядомы. У 1976 годзе на магіле ўстаноўлена стэла.
  2. Брацкая магіла партызан – пахаваны партызаны 100-й брыгады імя С.М.Кірава Пётр Пятровіч Петрушэня і Мікалай Мацвеевіч Санкевіч, якія загінулі 12.05.1944 года ў баі з нямецка-фашысцкімі захопнікамі. У 1959 годзе ўстаноўлены абеліск. Рэканструяваны ў 1964 годзе, на магіле ўстаноўлена надмагільная пліта і мемарыяльныя дошкі на абеліску.

4.Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан – пахаваны 45 воінаў і партызан, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Сярод пахаваных – партызаны атрада “Народныя мсціўцы”, што загінулі ў баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі ў 1942 годзе. У 1964 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск і надмагільныя пліты з імёнамі загінуўшых. Дадзены аб’ект з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю Рэспублікі Беларусь.

  1. Магіла Петрушэні Івана Сцяпанавіча – партызан загінуў у 1943 годзе. У 1959 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск.

Працягваем экскурсію на заходняй ускраіне аграгарадка Сінягова ля землянога кургана.

Помнік савецкім воінам і землякам – на ўшанаванне 157 воінаў 121-й стралковай дывізіі і 142 землякоў, якія загінулі на франтах Вялікай Айчыннай вайны, у партызанскай барацьбе і мірных грамадзян, закатаваных нямецка-фашысцкімі захопнікамі, устаноўлены помнік (скульптар П. Белавусаў, архітэктар Я. Печкін), рэканструяваны ў 1990 годзе.

У цэнтры кампазіцыі на земляным кургане на высокім пастаменце ўстаноўлены скульптуры воіна, партызана і жанчыны (вышыня скульптурнай кампазіцыі 3,5 м, пастаменат – 2 м), фігуры павернуты спінамі адна да адной і нібы вырастаюць з адзінага маналіту. Рашучыя жэсты злучаных рук і суровыя выразы твараў адпавядаюць дынаміцы кампазіцыі. Вакол кургана пляцоўка, пры рэканструкцыі вымашчана брэгчай (біты мармур), блокі заменены на металічныя дошкі, на якіх у метале выліты прозвішчы загінуўшых і прозвішчы камандзіраў, камісараў партызанскіх атрадаў, што дзейнічалі на тэрыторыі калгаса (сучасныя межы), скульптура адзета ў медны ліст. Падыход да помніка ад дарогі – заасфальтаваны, прыступкі лесвіцы выкладзены мармуровай пліткай. Ля падножжа кургана – рытуальны агонь.

Мы рухаемся далей да вёскі Гасціно. Падчас руху паведамляецца інфармацыя З ГІСТОРЫІ НАСЕЛЕНАГА ПУНКТА В. ГАСЦІНО. Мінулае і сучаснасць.”

Вёска Гасціно - назва, верагодна, указвае на гасціннасць жыхароў вёскі: гасцілы, гасцілаўцы. Вядомая з  XIX стагоддзя. У 1870 годзе - вёска маёнтка Пасека Асавецкай воласці Бабруйскага павета, належала князю Л.П. Вітгенштэйну, 43 жыхары.

Вёска Гасціно зараз – 40 гаспадарак, пражывае 79 чалавек: 4 –непаўналетніх, 44 - працаздольных, 31 - старэй працаздольных. У вёсцы ёсць будынак клуба (не працуе), лазня, крама.

Мы пад’язджаем да мясцовых могілак вёскі Гасціно. Працягнем знаёміцца з помнікамі вайны.

ВЁСКА ГАСЦІНО (мясцовыя могілкі)

  1. Брацкая магіла партызан і ахвяр фашызму – пахаваны 10 партызан і мірных жыхароў, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Імёны невядомы. У 1946 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск. Рэканструяваны ў 1946 годзе, на магіле ўстаноўлена пліта з імёнамі загінуўшых.
  2. Брацкая магіла савецкіх воінаў – пахаваны 16 воінаў 121-й стралковай дывізіі, расстрэленых нямецка-фашысцкімі захопнікамі ў жніўні 1941 года. Імёны невядомы. У 1959 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск, заменены ў 1964 годзе.
  3. Магіла Мікіты Шэшкі – Гасцінскага дзеда Талаша – партызан Мікіта Шэшка памёр у 1947 годзе ва ўзросце 85 гадоў. Помнік устаноўлены ў 1967 годзе.

Узбраенне партызан у значнай меры адбывалася з дапамогай мясцовага насельніцтва, якое збірала зброю і боепрыпасы. Партызанскім сувязным быў 82-гадовы ляснік Мікіта Міронавіч Шэшка, які збіраў і перадаваў партызанам зброю, каштоўныя звесткі. У пачатку 1943 года яму давялося сустрэцца з легендарным дзедам Талашом, героем аповесці Якуба Коласа “Дрыгва”, на прыёме ў Крамлі.

Дарога ляжыць да вёскі Рухава праз вёску Пасека. Падчас руху азнаёмімся з вамі з інфармацыяйЗ ГІСТОРЫІ НАСЕЛЕНАГА ПУНКТА В.РУХАВА. Мінулае і сучаснае”.

Вёска Рухава – назва паходзіць ад слоў “рухча”, “рухшан”, “рухлян” – плывун, глыба ў выглядзе дробнага насычанага вільгаццю пяску каля ракі ці возера. Вядомая з XVI стагоддзя ў Бабруйскім павеце, у 3-й Глускай паліцэйскай акрузе Асавецкай воласці, 20 двароў. У гады Вялікай Айчыннай вайны вёска была амаль цалкам спалена.

Вёска Рухава сёння - 46 гаспадарак, пражывае 69 чалавек: 2 – непаўналетніх, 24 - працаздольных, 43 - састарэлых. У вёсцы ёсць, бібліятэка, крама.

Мы знаходзімся на вясковых могілках вёскі Рухава, дзе знаёмімся з трыма аб’ектамі.

ВЁСКА РУХАВА (мясцовыя могілкі):

  1. Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан – пахаваны 29 воінаў 121-й стралковай дывізіі, што загінулі ў 1941 годзе і 10 партызан 100-й брагады імя С.М.Кірава, што загінулі ў 1942-1943 гадах у баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Імёны 5 чалавек невядомы. У 1953 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск, рэканструяваны ў 1975 годзе.
  2. Магіла Русаковіча Аляксандра Данілавіча, воіна-інтэрнацыяналіста - нарадзіўся 16 ліпеня 1962 года ў вёсцы Рухава, у 1977 годзе скончыў Рухаўскую васьмігадовую школу і паступіў у Мар’інагорскі саўгас-тэхнікум. У 1981 годзе пасля заканчэння тэхнікума працаваў механікам ў калгасе “Пасека” Старадарожскага раёна. Восенню 1981 года прызваны ў Савецкую Армію і пасля адпаведнай падрыхтоўкі накіраваны ў Афганістан. Загінуў 2 кастрычніка 1982 года. На магіле ўсталяваны помнік - стэла з чорнага граніту.

Прапаную паслухаць наступную вытрымку з кнігі “Памяць”:

“Усе, хто ведаў Аляксандра, запомнілі яго як прынцыповага, добрасумленнага, чулага таварыша. Вось што пісаў аб ім у пісьме бацькам камандзір вайсковай часці, дзе служыў Аляксандр: “ Командование и личный состав нашей части выражают вам искреннее соболезнование в связи с гибелью Вашего сына Александра. На протяжении всей службы в нашей части Саша был дисциплинированным, исполнительным, чутким и отзывчивым товарищем. У него было много друзей в подразделении. Он пользовался уважением командиров за хорошее знание военной специальности, трудолюбие, ровный и спокойный характер. Мы тяжело переживаем эту преждевременную смерть Вашего сына и просим еше раз принять наши искренние соболезнования”.

  1. Магіла Русаковіч Марыі Ігнацьеўны – нарадзілася ў 1920 годзе, камсамолка, расстраляная нямецка-фашысцкімі захопнікамі  ў жніўні 1941 года за ўкрыццё афіцэра Чырвонай Арміі і ўдзел у антыфашысцкай барацьбе. У 1953 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск, заменены ў 1988 годзе.

         Зараз пераедзем з мясцовых могілак да магазіна, дзе знаходзіцца наступны помнік.        

Помнік у гонар 5-га партызанскага  атрада імя С.М.Будзённага (за магазінам) – атрад арганізаваны 5 чэрвеня 1943 года на базе ініцыятыўнай групы (6 чал.), вылучанай брыгадай з жыхароў вёсак Рухава, Глядавічы, Крываносы Старадарожскага раёна. На дзень злучэння з часцямі Чырвонай Арміі атрад налічваў 154 партызаны.

Мы рухаемся з вамі да аграгарадка Пасека. Падчас пераезду паслухайце, калі ласка, інфармацыюЗ ГІСТОРЫІ НАСЕЛЕНАГА ПУНКТА АГ. ПАСЕКА. МІНУЛАЕ І СУЧАСНАЕ”.

Вёска Пасека – назва-тэрмін: пасека – тэрыторыя, дзе высеклі лес, ці месца, дзе пастаўлены вуллі з пчоламі. Вядомая з XVI стагоддзя. У 1582-1791 гадах – у складзе Слуцкага ўдзельнага княства. Далей належала Алелькавічам, Радзівілам, нямецкай прынцэсе Нойбургскай, Вітгенштэйнам.

Аграгарадок Пасека сёння - 121 гаспадарка, пражывае 287 чалавек: 38 – непаўналетніх, 178 - працаздольных, 71 - састарэлых. У вёсцы ёсць сярэдняя школа, Пасецкі цэнтр вольнага часу і адпачынку з бібліятэкай, ФАП, лазня, дзіцячы сад, комплексна-прыёмны пункт, крама, аднакупальны драўляны храм у гонар святых мучаніц Веры, Надзеі, Любові і іх маці Сафіі.

Прыпынімся каля будынка Пасецкага сельскага Савета, на якім размешчана  Мемарыяльная дошка. Зачытаю вам тэкст на дошцы “В деревне Пасека в годы Великой Отечественной войны размещался партизанский отряд № 4 им. Чкалова партизанской бригады № 100 им. Кирова.

Командир отряда                Алешин Г.В.

Комиссар                              Щитковец А.Я.”

4-ы атрад імя В.П.Чкалава арганізаваны 1 чэрвеня 1943 года на базе ініцыятыўнай групы, выдзеленай брыгадай, з жыхароў вёсак Пасека, Сінягова, Гасціно Старадарожскага раёна. На дзень злучэння з часцямі Чырвонай Арміі атрад налічваў 67 партызан.

Пераезд да вясковых могілак

На мясцовых могілках аграгарадка Пасека мы наведаем наступныя аб’екты:

  1. Брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан – пахаваны 89 воінаў 121-й стралковай дывізіі, што загінулі ў жніўні 1941 года і 5 партызан 100-й брыгады імя С.М.Кірава, што загінулі ў 1944 годзе ў баях з нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Імёны невядомы. У 1959 годзе на магіле ўстаноўлены абеліск, рэканструяваны ў 1975 годзе. Дадзены аб’ект з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю Рэспублікі Беларусь.
  2. Магіла Нікіціна-Лапіцкага Івана Дзям’янавіча – старшыня валаснога рэўкама І.Д. Нікіцін-Лапіцкі загінуў у барацьбе з польскімі акупантамі ў 1919 годзе. У 1975 годзе на магіле ўстаноўлена стэла.
  3. Магіла Украінскага Івана Канстанцінавіча – камандзір кавалерыйскага палка 1-й Кубанскай дывізіі загінуў 25 лістапада 1920 года ў баі з атрадамі Булак-Балаховіча. У 1975 годзе рэшткі перанесены з поля, дзе быў пахаваны, на могілкі. Устаноўлены помнік. У гонар Украінскага Івана Канстанцінавіча названа цэнтральная вуліца аграгарадка Пасека.

Пераезд да будынка Пасецкага цэнтра вольнага часу і адпачынку.

Далей мы наведаем школьны Музей баявой Славы, які знаходзіцца ў будынку Пасецкага цэнтра вольнага часу і адпачынку. Пад музей адведзены пакой плошчай 42 м2. Музей дзейнічае з 1984 года. Заснавальнікам яго быў былы дырэктар Пасецкай сярэдняй школы Каролька Валянцін Сцяпанавіч. Музей змяшчае больш за сто экспанатаў. Тэрыторыя Пасецкага сельскага Савета – край пачатку партызанскага руху, таму невыпадкова большасць матэрыялаў, экспанатаў прысвечаны Вялікай Айчыннай вайне, землякам-партызанам, франтавікам. Аглядную экскурсію па Музею баявой Славы для вас правядуць навучэнцы дзяржаўнай установы адукацыі “Вучэбна-педагагічны комплекс Пасецкі дзіцячы сад – сярэдняя школа”.

Падчас руху ў горад Старыя Дарогі:

Мы наведалі апошні аб’ект нашага экскурсійнага маршруту. Зараз вяртаемся ў горад Старыя Дарогі. Нельга не сказаць, што наведаныя намі аб’екты, помнікі, прысвечаныя Вялікай Айчыннай вайне, маюць вялікае значэнне ў выхаванні падрастаючага пакалення. Будзем спадзявацца, што нашы дзеці, унукі будуць ганарыцца гістарычным мінулым беларускага народа, шанаваць памяць аб былым.

Задавайце, калі ласка, свае пытанні.

Дзякую вам за ўвагу! Запрашаю наведаць іншыя экскурсіі па тэрыторыі Пасецкага сельскага Савета. Да новых сустрэч!

  ДЕЛОВАЯ ИГРА «ЗА СЕМЬЮ ПЕЧАТЯМИ»

  Подготовила   Свинко Елена Андреевна, учитель начальных классов  

Цели и задачи

Цель: создание условий для становления всесторонне развитой и социально-мобильной личности, стремящейся к освоению нравственных, исторических ценностей своего народа - патриотизму, гражданственности, исторической памяти, долгу; формирования основы национального самосознания.

Задачи:

Создать условия для формирования у обучающихся нравственных ценностей – любовь и уважение к Родине, народу, семье.

Развивать у обучающихся историческое сознание с позиций: осознания себя продолжателем дела предков, хранителем исторической памяти своего народа, ощущение сегодняшнего дня как части истории.

Воспитывать  у обучающихся уважение, милосердие, сочувствие к ветеранам войны, семьям погибших защитников Отечества, чувства гордости за свою Родину и готовность ее защищать.

Ознакомиться с историей создания музея.

Вступительное слово ведущего:

Как русло меняют бегущие воды,

Сменяя друг друга, проходят народы.

А сколько их было, ушедших навек?

Народы проходят, но жив человек.

Он есть человек, и он будет на свете,

Покуда живет человек в человеке.

И в это я верю, как сын всех времен,

Поскольку и я человеком рожден.

Человек – это венец творения. Все что сделано его руками, составляет неотъемлемую часть человеческой культуры, которая хранит память о прошедших временах и ушедших народах. Культура – это основа нравственности, это связующая нить между поколениями. Поэтому очень важно для всего человечества, сохранение культурного наследия наших предков, сохранение памяти. Ведь без прошлого нет будущего, и человеку нельзя забывать историю своих предков.

Храни огонь родного очага

И не позарься на костры чужие

Таким законом наши предки жили

И завещали нам через века

Храни огонь родного очага.

Сегодня мы собрались с вами на игре, чтобы приоткрыть для себя тайны прошлого, которые хранятся за семью печатями. И не только к ним прикоснуться, но и научиться сохранять ту память, которую они несут человечеству.

Ход игры:

  1. Итак, открываем первую печать. И мы с вами оказались на презентации музея нашей школы. …
  2. Вот мы и узнали о школьном музее и сколько уникального он хранит. Вам интересно узнать, что же скрывается за второй печатью? За этой печатью вас ждет испытание, с помощью которого мы узнаем, насколько вы разбираетесь в музейном деле. Вам будут предложены вопросы, а к ним два варианта ответа. У вас на столе есть карточки с цифрами 1 и 2. если вы считаете, правильным ответ под номером 1 поднимаете карточку с цифрой 1, если 2 то карточку с цифрой 2. Вы готовы? Тогда вперед!

Вопросы для игры (демонстрируются на экране, правильный ответ окрашивается):

  1. Музейный предмет, выставленный для обозрения называется:

1) экспонат

2) модель

  1. Один из видов фондовой документации, который содержит сведения об истории предмета, среде его бытования и его владельце; составляется владельцем предмета или сотрудником музея со слов владельца - это

1) инвентарная книга

2) легенда предмета

  1. Объемная модель, воспроизводящая внешний вид предмета, выполненная в определенном масштабе называется:

1) макет

2) муляж

  1. Размещение в музейных залах памятников истории (экспонатов) – это

1) экспозиция

2) выставка

  1. Текст в экспозиции, представляющий собой аннотацию к отдельному экспонату называется:

1) ярлык

2) этикетка

  1. Форма комплектования музейного собрания, поездка группы сотрудников музея для изучения определенной темы - это

1) конференция

2) экспедиция

  1. Предмет, создаваемый с целью имитации или замены другого предмета называется:

1) копия

2) оригинал

А мы открываем третью печать. За ней очень важное и ответственное задание для всех музейных работников, которые собрались здесь. Вам предстоит отправиться в экспедицию. Сейчас вам будут предложены экспонаты, с которыми вы должны будете оформить полевые документы.

Участникам предлагается заполнить форму музейного документа: полевая опись памятников истории и культуры.

Наша экспедиция подходит к концу. А впереди четвертая печать. Откроем ее. Здесь вас ожидает еще одно испытание. Те экспонаты, которые вы собрали в экспедиции нужно правильно перевезти. Перед вами задание. В нем перечислены варианты транспортировки памятников истории и культуры. Вам необходимо выбрать правильные варианты для вашего предмета.

Правила хранения памятников истории и культуры в полевых условиях

а) поставить временный шифр

б) предохранять от влаги

в) переложить чистыми листами мягкой бумаги

г) завернуть в вату

д) попытаться отреставрировать памятник в полевых условиях, если он плохо сохранился

е) большие листы свернуть вчетверо

ж) поместить в картонную коробку или фанерный ящик

з) упаковать в конверты и вложить в папки с клапанами

и) предохранять от деформирующих нагрузок

к) аккуратно уложить в сумку

л) завернуть в мягкую чистую бумагу

Наконец мы вернулись из долгой экспедиции. И нас ждет пятая печать. За ней новое ответственное задание для вас юные музееведы. Вам предстоит правильно оформить экспонат для дальнейшего хранения в музее. На столе вы видите пакет документов. Внимательно рассмотрите их и приступайте к оформлению экспоната.

Участникам предлагается заполнить формы следующих музейных документов: инвентарная книга школьного музея, карточка основного фонда, этикетка на экспонат.

Вот и шестая, предпоследняя печать. Что же она нам приготовила? Чтобы экспонаты долго радовали глаз посетителей музея, их необходимо правильно хранить, так чтобы они не выцветали от времени, не покрывались толстым слоем пыли, не разрушались. И сейчас мы проверим, насколько правильно вы умеете это делать. Вам будут заданы вопросы, если вы согласны с утверждением, то поднимаете карточку с ответом «Да», если не согласны – с ответом «Нет». Карточки находятся на ваших столах.

  • Верно ли, что каждому музейному предмету присваивается шифр? Да
  • Верно ли, что все музейные предметы должны предохраняться от пыли и прямых солнечных лучей? Да
  • Верно ли, что изделия из ткани хранят в картонных коробках? Нет
  • Верно ли, что музейные предметы из стекла нужно хранить на полках деревянных шкафов? Да
  • Верно ли, что документы при составлении экспозиции приклеиваются клеем? Нет
  • Верно ли, что температура воздуха в музее должна составлять +25° С? Нет
  • Верно ли, что книги, брошюры, грамоты можно помещать в застекленных витринах или шкафах? Да
  • Верно ли, что музейная комната должна располагаться на солнечной стороне здания? Нет
  • Верно ли, что рукописные документы при хранении нужно перекладывать листами чистой мягкой бумаги? Да

Открыта последняя седьмая печать. Вы проделали большую работу, и нашли новый интересный экспонат в ваш музей. Чтобы об этом событии узнали во всем городе необходимо дать информацию в местные газеты. И сейчас вам необходимо написать статью о вашей находке.

Учащимся предлагается форма написания статьи и ее основные пункты.

 

  1. Придумайте название вашей статьи
  2. Опишите, где и как проходила ваша экспедиция.
  3. Кратко опишите найденные вами музейные предметы.
  4. Сделайте вывод о важности найденных вами памятников истории и культуры для будущих поколений.

В конце игры подводятся  итоги, и по сумме набранных баллов определяется победитель.

План-конспект музейного занятия в школьном музее боевой Славы «Загадки и тайны музейных экспонатов»

в рамках республиканской героико-патриотической акции «Великой Победе – 75!» 

   Подготовила Короленя Наталья Григорьевна,  руководитель школьного музея боевой Славы

                                                         

План-конспект

музейного занятия в школьном музее боевой Славы

«Загадки и тайны музейных экспонатов»

Цель: повышение  интереса учащихся к истории, углубление знаний о Великой Отечественной войне с использованием потенциала школьного музея боевой Славы посредством интерактивной игры.

Задачи:

  • образовательные: выявить уровень исторических знаний о Великой Отечественной войне;
  • развивающие:развивать умения учащихся актуализировать ранее изученное; научить самостоятельно добывать знания; отбирать и систематизировать материал; умения делать выводы; развивать историческое мышление, устанавливать причинно-следственные связи.
  • воспитательные: создавать условия для воспитания уважения к истории, к людям, творившим историю, воспитание чувства патриотизма, сотрудничества и толерантности, любви к истории Отечества, развитие чувства сопричастности к событиям истории.

Планируемые результаты:

Личностные - получение новых знаний и закрепление знаний, полученных на уроках истории и на экскурсиях в школьном и других музеях о Великой Отечественной войне;

Метапредметные - развитие коммуникативных умений и навыков, умения работать в команде, установление эмоциональных контактов между учащимися, развитие умений анализировать ситуации, критически мыслить, решать сложные проблемы на основе анализа обстоятельств и соответствующей информации. 

Предметные – умения связывать исторические факты и понятия; выявлять главное, обобщать, уметь работать с музейными экспонатами, извлекать из них необходимую информацию, устанавливать причинно-следственные связи.

Предварительная работа: класс делится на 2 команды. Команды выбирают название и озвучивают его. (Варианты названия команд- «Патриоты»; «Защитники»). Команды отвечают на вопросы и получают за правильный ответ – «орден». Таким образом, команда, получившая большее количество «орденов» считается победителем и получает приз, учащийся, отличившийся большим количеством ответов,  также получает приз. Дополнительную информацию об экспонатах готовят и рассказывают экскурсоводы.

 

 

Ход занятия

І. Вступительная часть

Ведущий:

Я посетить хочу давно, Местечко чудное одно. И посмотреть на достиженья – Искусства или увлеченья. Там и рисунки, и поделки... И никакой тебе подделки. Возьму с собой и вас, друзей. И мы отправимся в ... (музей).

Ведущий:

      Здравствуйте, ребята! Мы проводим занятие в школьном музее боевой Славы, тематика которого Великая Отечественная война. Побудить интерес у вас к истории, к судьбам людей, вынесших на своих плечах основную тяжесть войны, приобщение вас к живительному роднику героики народа - одна из задач патриотического воспитания в школе и нашего занятия. В основном вы будете самостоятельно добывать знания, проникаясь духом того тяжелого периода в истории человечества, и мы увидим, что вы знаете об этой войне. Вы сами поймете, какие новые знания добыли. Наше мероприятие пройдет в форме интерактивной игры.

ІІ. Основная часть

Ведущий:

      История Великой Отечественной Войны – история народного подвига во имя Отечества. Она не может быть только отгремевшим славным прошлым, ибо является  по сути –  неотъемлемой частью живого и благородного дела-воспитания истинных патриотов России. Что мы знаем об этой войне? У каждой команды есть листы с заданиями.

Задание №1 

Учитель:

- Когда началась и закончилась Великая Отечественная война?

- Сколько дней она длилась?

(Команды готовят ответ и озвучивают его. Учитель оценивает и награждает за правильность и скорость ответа)

Учитель:

 Сейчас, ребята, будем общаться с музейными экспонатами, и толкает нас на это общение  наша любознательность и  интерес к прошлому нашей Родины.

Задание №2 

Учитель:

      Этот предмет спас жизни многих солдат в годы войны. В переводе с испанского она означает «череп», но  спасла жизни многих солдат в годы войны. Что это? - О каком экспонате музея идёт речь?

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встаёт у экспоната – стального шлема (военной каски).

Экскурсовод:

      Один из разработчиков шлема М. И. Корюков  вспоминал впоследствии:

«Работу принимала комиссия, которую возглавлял Семён Михайлович Буденный. Он внимательно осмотрел изготовленный сотрудниками лаборатории шлем и …взялся за шашку. Удивленный выбором оружия, я усмехнулся. Заметив это, Семен Михайлович пояснил, что шашкой хороший кавалерист разрубает врага от плеча до пояса, — пуля такой силы не имеет. Конечно, Буденный был опытный „рубака“, и клинок из закаленной златоустовской стали, подаренный ему рабочими, был сильным испытательным оружием в его руках. Но тут, если можно так выразиться, коса нашла на камень. Свистнул рассекаемый шашкой воздух — и тут же звякнул шлем. Буденный с удивлением осмотрел место удара: „Скажи, пожалуйста, ему хоть бы что!“, и он взялся за наган. Стрелял Семён Михайлович сначала с двадцати пяти метров, затем — с десяти, почти в упор. После каждого выстрела шлем подскакивал, пули рикошетили, и я очень боялся, как бы они не попали в Буденного. За судьбу шлема я был спокоен и не волновался. „Молодцы! — сказал, наконец, маршал, — хорошо поработали“.

      «Приёмочные испытания готовой продукции включали выборочную (от партии) оценку бронестойкости шлема в тире предприятия обстрелом простой пулей, патрон с приведённым (уменьшенным) зарядом из 7,62 мм винтовки обр. 1891/1930 г». Перед отправкой на фронт данной проверке подвергалась каждая партия касок. «Осуществляли ее молоденькие девчонки во главе с технологом Надеждой Чекменевой и снайпером Машей Кореневой. Каска ставилась на расстояние 25-30 метров от стрелка на специальные шины. Чекменева чертила на каске крестик, а Коренева или ее подруги производили по нему выстрел из трехлинейной винтовки. Если пуля пробивала каску, выбраковывалась вся партия».

      Лысьвенская каска  была прочной и надёжной.  Иван Павлович Ястребов и ещё три заводских специалиста за работу над созданием и производством каски получили в 1943 году Сталинскую премию. Но самой главной наградой считал письма с фронта со словами благодарности: «Спасибо, уральцы, за каску, она спасла мне жизнь». Легендарный советский шлем воина-победителя. Он надежно защищал советских солдат всю Великую Отечественную войну.  Но, к сожалению,  полностью защитить солдата даже такой шлем не мог. Многочисленные пробоины и вмятины на касках, найденных поисковиками в местах боев Великой Отечественной войны, лучше любых слов свидетельствуют о том, какие суровые испытания выпали советским солдатам в те суровые годы. Легендарный шлем продолжил «службу» и после ее окончания. С незначительными изменениями он до сих пор является основной защитой головы солдата армии.

Задание № 3.

Учитель:

      Этот предмет в современном обществе неотъемлемый атрибут мужской половины человечества. В нём хранятся документы, карточки, деньги. В военное время она ис­поль­зовалась  для пе­ре­нос­ки, хра­не­ния и ис­поль­зо­ва­ния ра­бо­чих до­ку­мен­тов, карт,  пись­мен­ных при­над­леж­но­стей.

- О каком экспонате музея идёт речь?

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встаёт у экспоната – полевой сумки)

Экскурсовод:

     По­ле­вая сумка — спе­ци­аль­ная сумка для ко­манд­но­го (на­чаль­ству­ю­ще­го) со­ста­ва (офи­це­ровпра­пор­щи­ков и сер­жан­тов), ис­поль­зу­е­мая для пе­ре­нос­ки, хра­не­ния и ис­поль­зо­ва­ния ра­бо­чих до­ку­мен­тов (карт, чертежей  и так далее), пись­мен­ных при­над­леж­но­стей и необ­хо­ди­мо­го для ко­манд­но­го со­ста­ва ин­стру­мен­та (офи­цер­ская ли­ней­каком­паскур­ви­метр, из­ме­ри­тель и так далее), в ран­них мо­де­лях вклю­ча­ла в себя ещё сумку палетку.

     Также про­сто­реч­но на­зы­ва­лась — ко­ман­дир­ская сумка, офи­цер­ская сумка, план­шет офи­цер­ский, сер­жант­ская сумка, план­шет­ка, план­шет, па­лет­ка.

       По­ле­вая сумка была ши­ро­ко рас­про­стра­не­на в XX веке в во­ору­жён­ных силах мно­гих го­су­дарств.

      Перед Ве­ли­кой Оте­че­ствен­ной вой­ной было на­ла­же­но про­из­вод­ство из

тесь­мя­но-кир­зо­во­го ма­те­ри­а­ла, в со­от­вет­ствии с при­ка­зом № 005 от 1 фев­ра­ля 1941 года. В со­от­вет­ствии с при­ка­зом такая по­ле­вая сумка пред­на­зна­ча­лась для ком­со­ста­ва толь­ко стро­е­вых ча­стей и толь­ко на во­ен­ное время.

В годы войны «вне служ­бы» но­сить по­ле­вую сумку не по­ла­га­лось. У

граж­дан­ско­го че­ло­ве­ка с план­шет­кой могли слу­чить­ся непри­ят­но­сти — так как при встре­че с пат­ру­лем при­ш­лось бы объ­яс­нять, где она взята. После Ве­ли­кой Оте­че­ствен­ной войны по­ле­вые сумки часто ис­поль­зо­ва­лись детьми в ка­че­стве удоб­но­го школь­но­го порт­фе­ля.   

Задание № 4.

Учитель:

Вёрст, больших и трудных, тыщи

Прошагал солдат в войну,

И носил за голенищем

Он штуковину одну.

- О каком экспонате музея идёт речь?

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встаёт у экспоната – алюминиевой солдатской ложки)

Экскурсовод:

      Посетители  музея всегда с особым интересом рассматривают  неприметную на первый взгляд вещь – алюминиевую ложку.

      Дешевая и нелюбимая нынче ложка из алюминия когда-то была весьма дорогой и нужной. Появилась она еще при царской армии в 1897 году и вовсе не потому, что была дешевле стальной. Наоборот – алюминий тогда был очень дорог, причем закупался он за рубежом. А ведь кроме ложек тогда в амуниции солдата появились еще алюминиевые: котелок, фляга, чарка.

      Каждому солдату выдавалась штатная алюминиевая ложка завода «Красный Выборжец», маркированная клеймом «КВ». Но использовались любые ложки, какие мог достать солдат: деревянные, оловянные, латунные, алюминиевые, серебряные. Если не было возможности найти заводскую, то их делали из подручных материалов.

      На фронте у каждого солдата или офицера имелась собственная ложка, как правило, взятая из дома, на память о семье. Солдат на фронте без ложки - голодный солдат, а голодный солдат - не боец. Потому они всегда держали ложку при себе за голенищем сапога, за поясом. Чтобы не путать с чужой, красноармейцы помечали свои ложки инициалами, могли даже фамилию нацарапать. Бытовало поверье – если заполнишь вкладыш смертного медальона, то в ближайшем бою погибнешь. Солдаты охотнее подписывали личные вещи  - котелки, кружки, саперные лопатки, ремни, пилотки, портсигары. Может быть, верили, что потом по этим инициалам их смогут опознать. Мы часто слышим, что сейчас поисковые отряды молодежи находят на местах захоронений немало таких ложек, и благодаря этому безымянные останки обретают имя.

      Солдатская ложка. Что в ней особенного? Да в том, что она, эта ложка, тоже помогала солдатам воевать. Находясь на фронте от звонка до звонка и практически не вылезая с передовой, ни одного дня солдат не был голодным. Отступали ли, наступали, а полевая кухня или солдаты с термосами прибывали,  как штык, и  ложки начинали активно действовать. Только иногда приходилось прибегать к НЗ - неприкосновенному запасу, но и тогда требовалась ложка.

      Как вы думаете, что ели солдаты во время Великой Отечественной войны? У солдат был суточный паёк, в разных родах войск были разные нормы. В основном в паёк входило: хлеб ржаной и пшеничный, супы с мясом, рыбой, овощные, готовили каши и макаронные изделия. Во время выступлений выдавали сухой паёк, в котором были консервы, сало, хлеб и концентрированные супы и каши. Часто положенные нормы не выполнялись из-за нехватки продуктов или невозможности их доставки к месту боёв.

Экскурсовод:

Алюминиевая ложка как прекрасна, как проста,

Но солдату эта ложка очень - очень дорога!

С ней солдат не расстаётся

На привале и в бою.

Алюминиевая ложка помогает жить ему.

Ведь без ложки и без щей

Будет наш солдат слабей!

А ему слабеть нельзя

За плечами вся страна,

За солдатом Родина

И ему нужна так сила,

С автоматом наравне

Ложка служит всей стране!

Задание № 5

Учитель:

     Шайкача или гле́нгарри, гле́нгэрри (англ. Glengarry cap, Glengarry hat) — шотландский национальный головной убор, сплюснутая с боков     шапочка из плотной шерстяной ткани с ленточками сзади. Именно он стал прототипом этого головного убора.

 

- Что это за головной убор?  Определите музейный экспонат, где он  находится?

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встаёт у экспоната–солдатской пилотки)

Задание № 6

Учитель:

     В тёплое время года солдаты свёртывали её в трубку и носили через плечо, на привалах её использовали и как подушку, и как одеяло. А ещё её  называли «скаткой».

- О каком экспонате музея идёт речь?

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встает у экспоната – солдатской шинели или фотографии солдата, одетого в шинель)

Экскурсовод:

В ночь сырую, длинную

Служишь ты периною,

Согреваешь ласково,

серая шинель.

     Первое упоминание о шинели в России относится к концу XVIII века, когда это нововведение пришло на замену суконного плаща под названием «епанча», бывшую тогда верхней одеждой армии екатерининских времен. Автором радикальной реформы по замене обмундирования русской армии был Павел I. Уже на следующий день после восхождения на престол Павел I издал указ об отмене существующей формы одежды и переводе армейского обмундирования на прусский образец, вместе с этой формой вводилась новая верхняя одежда — шинель.

- А почему, собственно, шинель серая?

      Почему не черная, синяя или буро–малиновая? – спросите вы. А я отвечу: а потому, что экономика. Серый цвет — это естественный цвет ткани под названием сукно, из которого она пошита. А окраска сукна существенно поднимает стоимость ткани. К примеру, в 1776 году по документам того времени 1 аршин некрашеного сукна стоил 72 тогдашних копейки, а крашеного – 84 копейки. Поэтому, когда надо обмундировать дружину или оруженосцев, это не очень затратно, и немногочисленные средневековые вооруженные отряды щеголяли буйством расцветок, другое же дело, когда в бой вступают миллионные армии, здесь каждая непотраченная копейка дает в сумме существенную экономию оборонного бюджета.

- А зачем на этой одежде складка и хлястик?

     Отстегнув хлястик, удерживающий складку или складки (бывало до шести складок) сложенной, шинелью можно существенно увеличить площадь укрываемой поверхности за счет дополнительного материала, который при обычном ношении прячется в складку; разложенная шинель превращается в одеяло или плащ- палатку, в которую можно закутаться полностью с головой, это что-то универсальной одежды.

Задание № 7

Учитель:

      Название этого экспоната  произошло от названия  экзотического фрукта, так как ранние виды этого оружия походили на плод и формой и размерами, и по тому, как разлетающиеся осколки похожи на зёрна, находящиеся внутри плода.

 

 

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встаёт у экспоната – ручной гранаты - РГД-33)

Экскурсовод:

      Эту гранату использовали даже против вражеской бронетехники, для этого нужно было подготовить связку из нескольких гранат. Веревкой, телефонным проводом или проволокой связывали три-пять гранат, при этом ручка центральной гранаты связки должна была направлена в одну сторону, а все остальные гранаты – в противоположную. Центральную гранату связки готовили к бою, и она подрывала остальные. Точно также предписывалось применять гранату против долговременных огневых точек.

      За все время производства советская промышленность выпустила более 50 миллионов гранат РГД- 33. Граната применялась во время боев на Халхин-Голе, у озера Хасан, в первые два года Великой Отечественной войны.  Советские партизаны придумали способ применения гранаты РГД- 33 в качестве взрывателя для мин против поездов. Натренированный солдат бросал осколочную гранату на 40-50 метров, противотанковую — примерно на 20 метров.

 Задание № 8

Учитель:

     Это свидетельства непревзойденного героизма и подвига нашего народа в одной из самых страшных и кровопролитных войн в мировой истории. До войны в СССР их было только 5, а в годы войны появилось еще более 30, все они находили своих героев.

- О каких экспонатах музея идёт речь?

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встаёт у экспонатов –орденов и медалей, находящихся в музее)

Экскурсовод:

      За подвиги на фронтах Великой Отечественной войны 11603 воина были удостоены звания Героя Советского Союза, 104 из них получили это звание дважды, Г.К.Жуков, И.Н. Кожедуб и А.И. Покрышкин трижды. Орденами и медалями были награждены более 7 миллионов человек. Соединениям, частям и кораблям Советских Вооружённых сил вручили 10900 боевых орденов.

Ордена и медали – тяжёлая ноша

Тех, кто Родину-мать от врагов защищал,

Кто геройски погиб на полях и на дотах,

Словно факел – горел, но штурвал не бросал…

Ордена и медали – священная слава!

Тех, кто кровь проливал – невозможно забыть!

И глумиться над памятью – нам не престало,

Есть черта, за которую грех заступить…

Задание № 9

Учитель:

      С этим героем вы можете  встретиться в повести Якуба Колоса «Дрыгва». Василий Исаакович Талаш  был самым старым участником партизанского движения, является народным героем Беларуси.

       В годы войны в 82- летнем возрасте он стал партизаном 100-ой бригады им.С.М. Корова. В наших краях его называют «гостинским» дедом Талашом.

- О ком идет речь?

(Команды готовят ответ. Один учащийся  встаёт у фотографии Шешко Никиты Моисеевича («гостинского» деда Талаша).

Экскурсовод:

      В начале войны Никиту Моисеевичу Шешко исполнилось 82 года. Но он ещё работал лесником, к должности которого приступил  в далёком 1920 году. В тех местах, где пробивалась на восток, окруженная фашистами 121-ая стрелковая дивизия осталось немало оружия, боеприпасов. Никита Моисеевич верил, что наш народ никогда не покорится  захватчикам. Вот он и решил собирать оружие и боеприпасы. А когда в Синеговских лесах в конце 1941 года появились партизаны, он передал им собранное оружие и отправил в партизанский отряд своих сыновей – Андрея и Антона. Народные мстители в доме лесника всегда находили приют и необходимую помощь. Много  раз ему приходилось наведываться  в город Старые Дороги, деревни Пасека, Макаричи, где располагались вражеские гарнизоны. Лесник собирал важные сведения и передавал их партизанский отряд. В начале 1943 года 85-летний Никита Моисеевич Шешко встречался в Кремле с 99-летним Василием Исааковичем Талашом,  легендарным дедом Талашом. Возвратился в родную деревню Гостино, когда она была освобождена от немецко-фашистских захватчиков. О тех страшных событиях всегда напоминала медаль «Партизану Отечественной войны І степени.

Задание № 10

Учитель:

      Ребята, вам необходимо создать синквейн, со словом музей, используя

Памятку для составления синквейна.

Синквейн (от фр. cinquains, англ. cinquain) – это творческая работа, которая имеет короткую форму стихотворения, состоящего из пяти нерифмованных строк. Это стихотворение, написанное по следующим правилам:

  1. строка – одно существительное, выражающее главную тему cинквейна.
  2. строка – два прилагательных, выражающих главную мысль.
  3. строка – три глагола, описывающие действия в рамках темы.
  4. строка – фраза, несущая определенный смысл.
  5. строка – заключение в форме существительного (ассоциация с первым словом).

(Команды создают синквейны. Читают с выражением. Учитель и ребята оценивают).

Музей.

Военный, исторический.

Воспитывает, развивает, учит.

Ведёт в мир прошлого.

История.

Учитель:

       Ребята, вы потрудились на славу. Наша игра завершилась. Вы - будущее нашей Родины, берегите то, что было создано нашими дедами, прадедами стремитесь к защите Отечества и сохраните память о героях и их подвигах.

Экскурсовод:

Прошла война, прошла страда,

Но боль взывает к людям:

Давайте, люди никогда

Об этом не забудем!

(А.Твардовский)

Учитель:

 Подводя итог нашему мероприятию, скажу…

Хорошо, что в школах  есть музеи.

Значит, нить времён не прервалась.

Значит, вместе все-таки сумеем

С прошлым удержать незримо связь.

Ты в музей пришел не просто гостем,

Память сердца здесь ты оживи.

Может, станет хоть немного проще

Нам понять сегодняшние дни.

Прикоснись к чужой судьбе  и жизни,

Подвигам отцов ты поклонись.

Так же научись служить Отчизне,

Чтоб прожить достойно свою жизнь!

Пусть в музей тропа не зарастает,

Пусть мужает наша детвора,

Пусть быстрее каждый осознает:

Завтра вырастает из вчера.

ІІІ. Заключительная часть

Подводятся  итоги игры. Награждаются  победители.

Великая Отечественная война стала историей для молодого поколения. Наш долг помнить подвиг наших дедов и прадедов. Начиная с младшего школьного возраста педагоги учреждения, стараются приобщать учащихся к великим событиям тех грозных времён, чтобы передать память о святом героизме солдат, которые отвоевали для нас мир и свободу. Музей боевой Славы посетили учащиеся 1-2 классов.

Минуло более 75 лет с тех пор, как отгремел последний выстрел на нашей многострадальной белорусской земле, потерявшей в годы Великой Отечественной войны каждого четвёртого жителя. Прошли десятилетия, сменилось не одно поколение белорусов, зарубцевались раны, нанесённые врагом, выросли города и сёла. Однако есть то, что до сих пор присутствует в нашей жизни. Это память, которую люди способны пронести через многие годы. В народе справедливо говорят, что чело­век жив, пока о нём помнят. Свято берегут родные память о своём героическом пред­ке — ветеране Великой Отечественной войны Машкевиче  Иване Ильиче. Правнук  ветерана – Бухал Илья, учащийся 5 класса, передал в школьный  музей боевой Славы портрет и наградные документы своего прадедушки,  чтобы посетители могли узнать больше о земляке, который защищал родину от немецко-фашистских захватчиков, приближая Великую Победу, и чтили его память. Это особенно актуально в юбилейный год, когда всех белорусов объ­единила патриотическая акция «БЕЛАРУСЬ ПОМНИТ».

Депутат Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь по Пуховичскому избирательному округу № 65 Олег Алексеевич Белоконев посетил школьный Музей боевой Славы. Юные экскурсоводы познакомили Олега Алексеевича с историей создания музея, провели экскурсию по его основным экспозициям.